چاقی و افسردگی دو مشکل عمده بهداشت عمومی در میان اقشار مختلف جامعه هستند. به دلیل تغییر در سبک زندگی، چاقی در سال‌های اخیر شیوع بسیار گسترده‌ای پیدا کرده است. اضافه وزن بالا و چاقی با عوارض متعدد سلامتی از جمله فشار خون، بیماری عروق کرونر قلب و افزایش مرگ و میر همراه می‌باشد. از دیگر مشکلات مهمی که افراد چاق ممکن است از آن رنج ببرند افسردگی است. این مشکل نیز می‌تواند خطر بیماری قلبی عروقی را افزایش دهد. دانشمندان پس از تحقیقات بسیار متوجه ارتباط احتمالی بین چاقی و افسردگی شده‌اند و توصیه میشود افرادی که به چاقی مفرط مبتلا هستند، حتماً به دنبال راه‌های کاهش وزن مانند جراحی چاقی باشند.
باور عمومی بر این است که افراد دچار اضافه وزن و چاقی اغلب از افسردگی رنج می‌برند، البته محققان نیز ارتباط بین چاقی و افسردگی را تأیید کرده‌اند، اما آنچه در این بین ممکن است برای خیلی از افراد جای سؤال داشته باشد، این است که آیا ممکن است اثرات اضافه وزن به طور مستقیم منجر به افسردگی شوند یا اینکه افسردگی خود باعث اضافه وزن میشود؟ احتمالاً پاسخ هر دو سؤال مثبت است. می‌توانیم بگوییم که ارتباط بین افسردگی و اضافه وزن مفرط دو سویه است. در واقع این دو دست به دست هم می‌دهند و هرکدام دیگری را باعث می‌شوند.
طبق مطالعات انجام شده افزایش اشتها، کاهش فعالیت بدنی و افزایش وزن میتوانند از علائم افسردگی باشند. افراد مبتلا به افسردگی بیش از حد زیاد غذا می‌خورند و کمتر به طور منظم ورزش می‌کنند. چاقی و افسردگی هر دو دارای پیوند‌های ژنتیکی قوی هستند، بنابراین کودکانی که والدین آن‌ها هرکدام از این مشکلات را داشته باشند، مستعد ابتلا به آن‌ها هستند. علاوه بر این، بسیاری از دارو‌های ضد افسردگی تجویز شده، به عنوان عوارض جانبی باعث افزایش وزن می‌شوند. البته روش های درمان افسردگی بدون دارو نیز وجود دارد که بسیار موثر هستند مانند درمان با rTMS، برای آگاهی بیشتر میتوانید مقاله روش های درمان افسردگی را مطالعه نمایید
این مقاله با هدف بررسی جامع و دقیق در مورد ارتباط بین چاقی و افسردگی نگارش شده است پس با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بیاموزید.
چاقی چیست؟
بهترین راه برای بررسی ارتباط بین چاقی و افسردگی، داشتن تعریف درست و دقیق از هر کدام از این مشکلات سلامتی است. اما چاقی چیست، به چه افرادی چاق می‌گویند؟ یکی از معیار‌های استاندارد چاقی، شاخص توده بدنی یا BMI است. این شاخص از نسبت وزن به مجذور قد محاسبه میشود. زمانی که این شاخص بیش از 30 باشد، فرد به چاقی مبتلا است. براساس یافته‌های اخیر، تقریباً یک سوم جمعیت جهان تحت تأثیر چاقی قرار دارند. البته چاقی خود به چاقی معمولی و مفرط تقسیم میشود. افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها بیش از ۳۵ باشد، دچار چاقی مفرط هستند. این افراد برای حفظ سلامتی خود باید هر چه زودتر اقدامات اساسی برای کاهش وزن مانند رژیم، تمرینات ورزشی منظم، اسلیو معده یا بای پس معده را در نظر بگیرند. استفاده از تکنیک‌های مختلف جراحی چاقی میتوانند افراد را سریعتر به اهداف کاهش وزن خود برسانند. این تکنیک‌ها به صورت کم تهاجمی انجام شده و در صورت رعایت دستورالعمل‌ها و رژیم غذایی بعد از جراحی افراد خواهند توانست کاهش وزن قابل توجهی داشته و تناسب اندام خود را در بلند مدت حفظ نمایند.
افسردگی چیست؟
تعریف دقیق افسردگی ممکن است کمی مشکل به نظر برسد. بسیاری از مردم افسرده هستند، اما خودشان نمی‌دانند. ممکن است افرادی از نظر دوستان‌شان افسرده به نظر برسند اما واقعاً افسرده نباشند. برخی از ما کلیشه‌ها وتصورات متفاوتی از افسردگی داریم که ممکن است در واقعیت درست و دقیق نباشند. یکی از راه‌های درک افسردگی، مشاهده دو عامل یا مؤلفه اصلی زیر است:
- مؤلفه‌های روانشناختی یا شناختی: این یکی از مؤلفه‌های مهمی است که بر خلق و خوی افراد تأثیر می‌گذارد.
- مؤلفه‌های جسمی یا سوماتیک: همانطور که از نامش پیداست روی وضعیت فیزیکی افراد تأثیر‌گذار است. در واقع این مؤلفه‌ها مناطقی مانند خواب و اشتها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مشاهده افسردگی به این روش گاهی اوقات به تعیین علت اصلی مشکل کمک میکند.
گزارش سازمان بهداشت جهانی(WHO) اخیراً افسردگی را “اولین علت ناتوانی در ایالات متحده و سومین عامل بزرگ ناتوانی پس از بیماری‌های قلبی و سکته مغزی در اروپا” دانسته است.
اگر افسردگی داشته باشم، آیا در معرض خطر ابتلا به چاقی هستم؟
حال که با مفهوم افسردگی و چاقی به درستی آشنا شدید، بهتر است به این سؤال پاسخ داده شود. مبتلایان به افسردگی یا اضطراب به دلیل شرایط خود یا دارو‌هایی که مصرف می‌کنند ممکن است دچار افزایش وزن یا کاهش وزن شوند. افسردگی و اضطراب هر دو میتوانند با پرخوری، انتخاب‌های نامناسب غذایی و کم‌تحرکی همراه باشند. با گذشت زمان، افزایش وزن ممکن است در نهایت منجر به چاقی شود.
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری(CDC)، حدود 43 درصد بزرگسالان مبتلا به افسردگی، چاق هستند. آن‌ها می‌گویند بزرگسالانی که مبتلا به افسردگی شده‌اند بیشتر از سایرین که مبتلا به این بیماری نیستند دارای اضافه وزن هستند.
به همین ترتیب، کودکانی که افسرده هستند، معمولاً BMI بالاتری نسبت به کودکانی دارند که افسرده نیستند. در یک مطالعه 2002 دریافت که کودکانی که افسرده هستند به احتمال زیاد در آینده چاق می‌شوند.
اگر مبتلا به چاقی باشم، آیا در معرض خطر افسردگی هستم؟
چاقی اغلب با مسائل عاطفی مانند غم، اضطراب و افسردگی همراه است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داد، افرادی که چاق بودند در طول زندگی خود ۵۵ درصد بیشتر از افرادی که چاق نبودند در معرض ابتلا به افسردگی قرار داشتند. چاقی و سایر شرایط وزنی نیز میتوانند منجر به مشکلات سلامتی جسمی شوند. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- درد مفصل
- دیابت
- فشار خون
این بیماری ها خود نیز میتوانند نقش مهمی در افسردگی داشته باشند.
بررسی ارتباط دقیق بین چاقی و افسردگی
ارتباط بین چاقی و افسردگی از هر دو منظر مورد بررسی قرار گرفت. ارتباط بین این دو از همان ابتدای کودکی قابل مشاهده است. چاقی کودکان اغلب منجر به تمسخر و حذف آن‌ها از فعالیت‌های همسالان میشود. مشکلات مربوط به تصویر بدن، انزوای اجتماعی و عزت نفس، یکی از مشکلات اولیه چاقی هستند که میتوانند منجر به افسردگی و انزوا شوند. اضافه وزن جدی در هر سنی منبع اصلی نارضایتی، ناراحتی و ناامیدی است. اضافه وزن معمولاً باعث درد مزمن مفصل و اندام نیز باعث میشود افراد کمتر بتوانند تحرک داشته باشند و از زندگی یا ورزش لذت ببرند.
همانطور که گفتیم چاقی می‌تواند باعث بیماری‌های جدی مانند دیابت، فشار خون بالا و آپنه خواب شود که به نوبه خود میتوانند تهدید‌کننده زندگی و یا کوتاه‌کننده عمر باشند. افراد دارای اضافه وزن اغلب در مکان‌هایی مانند خطوط هوایی، فروشگاه‌های بزرگ و شرکت‌های بیمه مورد تبعیض و تمسخر قرار می‌‌گیرند. همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد افسردگی شود و یا حتی شرایط بیمار را بدتر کند.
چگونه می‌توان بر مشکلات ناشی از چاقی و افسردگی غلبه کرد؟
بسیاری از دارو‌های ضد افسردگی تجویز شده افزایش وزن را به عنوان یک عارضه جانبی رایج ذکر می‌کنند. به همین ترتیب، برخی از روش‌های درمانی برای کنترل وزن میتوانند منجر به فراز و نشیب‌های احساسی شوند که در نهایت میتوانند باعث افسردگی یا بدتر شدن آن شوند. یک رژیم غذایی فرصت‌های زیادی برای شکست یا عقب نشینی در اختیار فرد قرار می‌دهد. این می‌تواند شخصی را که قبلاً با مشکلات بهداشت روانی روبرو است به چالش بکشد. پس چاره چیست؟
بهترین کار مشورت با یک پزشک متخصص برای پیدا کردن یک راه درمانی دائم برای اتمام شرایط چاقی و افسردگی است. جراحی چاقی با تکنیک‌های مختلف خود به کمک افرادی آمده است که از این شرایط رنج می‌کشند. انواع تکنیک‌های کاهش وزن اگر توسط یک جراح چاقی متخصص ماهر انجام شوند، میتوانند در مدت کوتاهی باعث از دست دادن بیش از ۶۰ درصد اضافه وزن فرد شوند. همین موضوع باعث میشود فرد بهبودی فوق‌العاده‌ای را در شرایط فیزیکی و ذهنی خود حس کند. تحقیقات تأثیرات جراحی‌های چاقی بر بیماری‌های مانند دیابت، فشارخون بالا و… را به وضوح نشان داده‌اند. لاغری می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس فرد شود.
جمع‌بندی
تصمیم قطعی برای شروع درمان می‌تواند تصمیم سخت و طاقت فرسایی باشد. اما شما مجبور نیستید که این مسیر را به تنهایی طی کنید. پزشک شما بهترین منبع برای کسب اطلاعات است. او با شما همکاری خواهد کرد تا بهترین درمانی را که مناسب شرایط شما است پیدا کنید و به شما کمک میکند سبک زندگی سالم‌تری را دنبال نمایید.
دکتر حامد قدسی یکی از جراحان چاقی ماهر کشور هستند که در زمینه جراحی‌های لاغری و زیبایی چندین سال تجربه دارند. ایشان بهترین جراح چاقی در تهران هستند که بر تکینیک‌های مختلف مانند اسلیو معده، بای پس معده، مینی بای پس معده و… کاملاً مسلط هستند. میتوانید با مراجعه به پیج اینستاگرام ایشان، بیماران قبلی و نظرات آن‌ها را در مورد عمل جراحی‌شان بخوانید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از قسمت نوبت‌دهی سایت و یا دایرکت اینستاگرام اقدام کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/depression/obesity-and-depression
